काठमाडौँ । सरकारले नेपालको विद्युत् क्षेत्रमा ठूला सुधार ल्याएका नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका पूर्व प्रमुख कार्यकारी अधिकृत कुलमान घिसिङलाई ऊर्जा मन्त्रालयको जिम्मेवारी दिएको छ। प्राधिकरणको नेतृत्वमा रहेर उनले गरेका कामहरू र उनको लोकप्रिय छविलाई ध्यानमा राख्दै सरकारले यो महत्त्वपूर्ण निर्णय लिएको हो। घिसिङले यसअघि दुई पटक प्राधिकरणको नेतृत्व सम्हालिसकेका छन्।

उनको पहिलो कार्यकाल २०७३ भदौ २९ देखि २०७७ भदौ २८ सम्म थियो। यस अवधिमा उनले लोडसेडिङको अन्त्य गरेर आम जनताको मन जित्न सफल भए। त्यसपछि, २०७८ साउन २७ गते उनी दोस्रो पटक प्राधिकरणको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत बने। यद्यपि, सरकारसँगको विवादका कारण उनले आफ्नो दोस्रो कार्यकाल पूरा गर्न पाएनन् र बीचैमा पदबाट हटाइए।

कुलमान घिसिङको सफल कार्यकालका मुख्य उपलब्धिहरू

कुलमान घिसिङको नेतृत्वमा नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले धेरै महत्त्वपूर्ण सुधारहरू गरेको छ। उनको कार्यकालका मुख्य उपलब्धिहरू यसप्रकार छन्:

लोडसेडिङको अन्त्य: उनको सबैभन्दा ठूलो उपलब्धि भनेको देशभरीबाट लोडसेडिङको अन्त्य गर्नु हो। कुशल व्यवस्थापन, ऊर्जाको सही वितरण र विद्युत् चुहावट नियन्त्रण गरेर उनले काठमाडौँ उपत्यकाबाट सुरु गरी देशभरि नै नियमित विद्युत् आपूर्ति सुनिश्चित गरे।

प्राधिकरणलाई नाफामा लैजानु: लामो समयदेखि घाटामा चलिरहेको प्राधिकरणलाई उनले नाफामा लगे। उनको कार्यकालमा प्राधिकरणले लगातार नाफा कमाउन सफल भयो। यसका लागि उनले विद्युत् चुहावट नियन्त्रण, बिल भुक्तानीमा कडाइ र सञ्चालन सुधारमा जोड दिएका थिए।

विद्युत् उत्पादनमा वृद्धि: उनले विभिन्न जलविद्युत् आयोजनाहरूको निर्माणलाई गति दिए। निजी क्षेत्रका आयोजनाहरूसँगको सहकार्य र प्रसारण लाइनको विस्तारमा जोड दिएर उनले देशको कुल विद्युत् उत्पादन क्षमता बढाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेले।

पूर्वाधार विकास: विद्युत् आपूर्तिलाई अझै भरपर्दो बनाउन धेरै नयाँ सबस्टेशनहरू र प्रसारण लाइनहरू निर्माण र स्तरोन्नति गरिए। यसले विद्युत्को वितरण प्रणालीलाई सुदृढ बनायो।

ग्राहक सेवामा सुधार: उनले स्मार्ट मिटर जडान, अनलाइन बिल भुक्तानीको व्यवस्था र ग्राहक सेवा केन्द्रहरूको सुधार गरी सेवालाई आधुनिक र सहज बनाउन पहल गरे।

यी सबै कामहरूले गर्दा कुलमान घिसिङको कार्यकाल नेपालको विद्युत् क्षेत्रका लागि एक ऐतिहासिक र सफल अवधि मानिन्छ।

विवादमुक्त भने थिएन कुलमानको कार्यकाल

कुलमान घिसिङको कार्यकाल सफल र लोकप्रिय भए पनि उनी विवादमुक्त भने थिएनन्। उनको नाम जोडिएर आएका केही प्रमुख विवादहरू यसप्रकार छन्:

लोडसेडिङ अन्त्यको श्रेय विवाद: धेरैले लोडसेडिङ अन्त्यको एकल श्रेय कुलमानलाई दिने गर्छन्, तर केही आलोचकहरूले यसमा असहमति जनाउँछन्। उनीहरूको तर्क के छ भने, लोडसेडिङ अन्त्य हुनुमा राम्रो वर्षा, नयाँ आयोजनाहरूको सम्पन्नता र भारतबाट आयात हुने बिजुलीको मात्रा बढ्नु पनि प्रमुख कारण थिए।

चमेलिया जलविद्युत् आयोजनाको लागत विवाद: चमेलिया जलविद्युत् आयोजनाको लागत र निर्माण ढिलाइको विषयमा पनि कुलमानको नाम जोडिएको थियो। ठेकेदारसँगको समन्वयको कमी र अन्य व्यवस्थापकीय कमजोरीका कारण आयोजनाको लागत बढेको भन्दै प्रश्न उठेको थियो।

बुढीगण्डकी जलविद्युत् आयोजनाको ठेक्का विवाद: बूढीगण्डकी जलविद्युत् आयोजनाको ठेक्का बिना प्रतिस्पर्धा चिनियाँ कम्पनी गेजुवासँग गर्ने निर्णयका कारण पनि उनको कार्यकाल विवादमा परेको थियो। यद्यपि, पछि यो निर्णय खारेज गरिएको थियो।

यी विवादका बावजुद पनि, उनको समग्र कार्यकाललाई नेपालको विद्युत् क्षेत्रमा एक क्रान्तिकारी र सफल अवधिको रूपमा हेरिन्छ। अब ऊर्जा मन्त्रालयको जिम्मेवारीमा आएपछि उनले यस क्षेत्रमा थप सुधार ल्याउने अपेक्षा गरिएको छ।